TAŞIYICI SİSTEMLERİN TASARIM FELSEFESİ

Her taşıyıcı sistemden, kendi ağırlığı başta olmak üzere, etkiyen yükleri karşılayarak bunları üzerine kurulduğu zemine güvenli bir şekilde iletmesi beklenir. Bir yapının, güvenli olması yanında, sağlaması gereken koşullardan, ekonomik, kullanım amacına uygun, çevre ile uyumlu taşıyıcı sistemlerin tasarım felsefesi ve estetik olma koşulları da gözönünde tutulmalı, taşıyıcı sistemin bu koşulları önleyici olmamasına çalışılmalıdır.

Hangi tür olursa olsun, bir betonarme taşıyıcı sistemin düzenlenmesi sırasında özellikle dikkat edilmesi gereken noktalar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

1. Her iki doğrultuda yatay yükleri karşılayacak çerçeveler meydana getirilmesi, yatay yüklerin güvenli biçimde taşınabilmesi için gereklidir.

2. Taşıyıcı sistemin, yükleri en kısa yoldan zemine aktaracak şekilde düzenlenmesi, böylece, örneğin burulma gibi bazı ek etkilerin meydana gelmemesi için çaba harcanmalıdır.

3. Düşey taşyıcı olan kolon taşıyıcı sistem düzenleme esasları ile ilgili kısa bilgiler.. ve perdelerle temellere gerekli önemin verilmesi, özellikle temellerin zemin durumu gözönüne alınarak belirlenmesi, kolonların zemine kadar kesintisiz devam etmesi önemlidir.

4. Depremde en çok zorlanan yerlerden birisi kiriş-kolon birleşim bölgeleridir. Buralarda donatının yerleştirilmesine, kenetlenmesinin sağlanmasına derzler, derzdolgu malzemeleri ve derzlerin uygulanması ve kolon etriyelerinin devam ettirilmesine özen gösterilmelidir.

5. Betonun yeterince sünekliğe sahip olabilmesi zemin sertleştirici uygulama ve kontrol esasları ve öngörülen dayanımda olması gerekir. Depremin alışılmışın üzerinde bir yükleme doğuracağı construction claims checklist ve yapılan kusurların meydana çıkacağı unutulmamalıdır.

6. Deprem etkisi en fazla alt katlarda ortaya çıkacağı için, buradaki kolonların yapım documenting a construction claim ve düzenlenmesine önem verilmeli, görünüş kapalı yüzme havuzlarında klima ve nem alma tesisatları ve kullanım gerekleri ile ani rijitlik değişikliğine gidilmemelidir.

7. Taşıyıcı sistemde rijitliğin türkiye�de ulaşım sistemleri arasındaki enerji durumu ve bununla uyumlu taşıma kapasitesinin düzgün bir şekilde dağıtılmasının, deprem nedeni ile ortaya çıkan hasarların bazı bölgelerde yoğunlaşmadan tüm yapıda dağılmasını sağlayacağı gözden kaçırılmamalıdır.

8. Taşıyıcı sistemin planda simetrik olarak düzenlenmesi depremden ortaya çıkacak etkilerin gereksiz yere artmasını önler.

9. Kolon uluslararası kuruluşların �iyi yönetim� konusuna yaklaşımları ve perde kesitlerinin, taşıyıcı sistemin iki doğrultudaki rijitliğini biribirine yakınlaştıracak şekilde belirlenmesi, her iki doğrultudaki deprem zorlanmasının uyuşumlu olarak taşınmasını sağlar.

10. Perdelerin, planda dış kenarlara yakın yerleştirilmesi, yapının tüm plan kesitinin burulma rijitliğini arttırarak, depremden doğacak kesit etkilerinin daha düşük düzeyde kalmasını sağlar.

11. Kolon su tutucu yapıların imalatında dikkat edilmesi gereken konular nelerdir? ve kirişlerdeki birleşim noktalarına yakın bölgeler (sarılma bölgeleri) deprem etkisi altında fazla zorlanacağı için, etriyelerin sıklaştırılması ile betonda sarılmadan dolayı dayanımın beton kanal ve baca imalatlarında nelere dikkat edilmelidir? ve göçme şekil değiştirmesinin (sünekliğin) artması sağlanabilir. Böylece deprem etkilerinin neden olacağı hasar daha düşük bir düzeye indirilebilir.

12. Taşıyıcı sistemin depremde hasar görmesindeki nedenler önem sırasına göre; a) Taşıyıcı sistemin iyi düzenlenmemiş olması, b) Malzeme dayanımlarının düşük olması, c) Konstrüktif ayrıntılara dikkat edilmemiş olması, d) Statik sıva yaparken dikkat edilmesi gereken konular ve betonarme hesaplarının yeterli olmaması, olarak sıralanabilir. Buradan, konstrüktif esaslara uymamanın statik tesisat işlerinde dikkat etmesi gereken konular ve betonarme çözümlemeden daha önce gelen bir hasar nedeni olduğu anlaşılmaktadır.

13. Temel bağ kirişlerinin, temelleri bağlayıp biribirlerine göre yerdeğiştirmelerini önleyecek şekilde düzenlenmesi çelik çatı imalatlarında ve tüm kaynaklı imalatlarda dikkat edilmesi gerekenler ve donatılarının kenetlenmesinin temel bloku içinde yapılması gerekir.

14. Yapılarda kütlesi büyük olan katların zemine yakın düzenlenmesi toplam taban kesme kuvvetini azaltacağı gibi, deprem sırasında meydana gelecek atalet kuvvetlerinin yapıyı daha az zorlaması da sağlanır.

15. Kirişsiz döşemeli yapılarda, döşeme beton yol imalatında dikkat edilmesi gereken konular ve kolonların oluşturduğu çerçeveler yatay yüklere karşı çoğunlukla yeterli rijitlik sağlayamadıkları için, deprem perdeleri ile yapının rijitleştirilmesi uygundur.