ÇİNİ NEDİR

Bir tür killi topraktan yapılan çini nedir ve fırında pişirilen, bit yüzeyi sırlanmış, çeşitli renk beden dili ve motiflerle süslenmiş , seramik parçasına çini denir. Çini yapma sanatı da çinicilik olarak adlandırılır.

Seramik nasıl kişisel marka olunur ? ve çini arasındaki ayrıma kısaca değinmek gerekirse;
Seramil genel bir addır depolama nedir ? ve daha çok seramik çamurundan (yapımda kullanılan hamur kıvamındaki özel çamura verilen ad) üretilen eşyalar bu terimle adlandırılır. Tane büyüklüklerine göre seramik başlıca iki türe ayrılır:

1- Kaba seramik
2- İnce seramik

Daha özel bir seramik hamurundan üretilen, geleneksel renk inşaat sözleşmesi tipleri ve motiflerle süslenmiş, bir yüzü sırlanmış süsleyici ürünlereyse çini denir.

Çiniler de genelde iki türe ayrılır:

1- Büyük levhalar halinde olan çiniler
2- Küçük parçalardan (mozaik)

Oluşan çiniler.
Duvar çinileri ( büyük levha çinileri) genelikle altıgen, kare ya da daha başka biçimlerdedirler hakediş nedir? nasıl tanzim edilir? nasıl ödenir? kimler kullanır? ve daha çok, yapıların iç bölümlerinde uluslararası piyasalarda pazar nasıl seçilir ? ve düz yüzeylerinde kullanırlar. Mozaik çiniyse, çini levhanın pişmeden önce küçük parçalara bölünmesiyle hazırlanır. Çini mozaik tekniğiyle, yapıların iç pazarlama nedir ? ve dışlarında, düz ya da eğik yüzeyler kaplanabilir. Geometrik ya da bitkisel motifler alternatif pazarlama stratejileri ve yazılarla bezenen çiniler, istenilen boyutlarda, istenilen yüzeylerin örtülmesinde kullanılabilir.


Çini yapımında kullanılan teknikler:

A-) Teknolojik Çini hamuru:, yaklaşık %40 kaolin (arıkil), %40kuvars pazarlamanın temelleri ve %20 kireçten meydana gelir. Pişirme 1000 ºC de yapılır.Sır tabakası ise feldispatlı kumla bileşiminde %20 kalay bulunan bir kalay-kurşun alaşımının hacada oksitlenmesiyle hazırlanmış bir ciladır.

B-) Feldispatlı ince çini:Proselen gibi beyaz arbitraj - spekülasyon - manipülasyon ve parlaksa da sır geçirmez 2007 yılı yapı yaklaşık birim maliyetleri ve saydam değildir. Bu çini dört maddenin karışımından meydana gelir:

1. Piştikçe beyzalaşan kobi nedir ? ve çamura esneklik veren kil %20-30
2. Beyazlığı sağlayan kaolin %25-30
3. Çakmaktaşı gibi yağ emici silisli bir madde%25-35
4. Feldispatlı bir madde%15-20

Bu karışıma göre hazırlanan çini hamurunda %75 silis, %20 alumin leasing (finansal kiralama) nedir? ve %5 alkaliler bulunur.1200-1300 ºC de yapılan birinci pişirmeden sonra genellikle ikinci bir pişirilmiş çini, püskürtme ile sırlanır; sırın pişirilmesi ile harmanlama fırınlarında veya sürekli fırınlarda 1000 ºC de yapılır. Sır kaplamadan önce ince çini üzerine zengin süslemeler işlenir.

C-) Kalkerli ince çini: Günden güne daha az uygulanan bir çini çeşididir.

Çini yapımında 5 ayrı safha uygulanır

1- Şekillendirme: Plastik hamurun döndürülmesi veya sıvı haldeki hamurun alçı kalıplara dökülmesi suretiyle parçalrın şekillendirilmesi.

2- İlk Pişirme: Sırlanmamış parçaların 1200 ile 1300 ºC arasında pişirilmesi.

3- Sırlama: Daldırma, sulama, püskürtme yoluyla veya fırça ile parçaların sırlanması.

4- Süsleme: Sır tabakasının bir fırça yardımı ile canlı sanayide aydınlatma ve tasarruf ve parlak renklerle süslenmesi.

5- Son Pişirme: Sırlanmış sanayi tesislerinde yangın yayılımı ve süslenmiş çininin 950-980 ºC de pişirilmesi. Böyle süslemelere, yüksek sıcaklıkta piştiği için �yüksek sıcaklık süslemesi� denir.

Başka bir yapım şekli de ince çini beyaz sırla kaplanıp süslenmeden pişirilir yangın güvenliğinde temel amaçlar ve sonradan üzeri mat renklerle boyanır; ikinci pişirme �döner alevli izabe fırınlarında� pasif yangın korunumu ve daha düşük bir sıcaklıkta yapılır. Bu daha çok Marsilya aktif yangın korunumu ve Strasburg�da uygulanır.

Kalaylı sır genellikle, kurşun kalıcı kalıplar ve kalay çift oksidi, kuvarslı kum, kaolin ve feldispat, kırmızı kurşun oksit, sodyum karbonat ve deniz kumunun özel fırınlarda ergitilmesiyle elde edilir. Kurşun kalay çift oksidi yerine, miktarları iyice hesaplanarak kırmızı kurşun oksit ve kalay oksit de koyulabilir.

Çini desenlerinin yapılmasında kullanılan teknikler

1- Sıraltı tekniği
2- Sırüstü tekniği
3- Minai tekniği
4- Lüster tekniği
5- Lacvardina tekniği

1- Sıraltı tekniği: Pişmiş toprağın üstüne çekilen ince astar tabakasına süslemeler yapılır, süslerin üstüne sır sürüldükten sonra parça yeniden fırınlanır.Selçuklu ve Osmanlılarda en çok görülen yöntemdir.

2- Sırüstü tekniği: Pişmiş toprak önce mat bir sırla kaplanır; fırınlanmadan önce, parçanın üstüne boyayla süsler yapılır ve bir kez daha pişirilir (perdah işlemi).Selçuklu da çok kullanılmıştır ancan Osmanlı da yetkinliğe ulaşmıştır.

3- Minai tekniği:Anadolu� da tek renkli desensiz saydam olmayan sırlı çiniler de üretilir. Sıraltı ve sırüsüt tekniklerinin bir arada kullanılmasıyla çok renkli bir yüzey elde edilmesine minai tekniği denir.Bu teknik daha çok İran�da kullanılmıştır.

Perdah, sırın içine maden tozu karıştırılarak yapılır; perdahta en iyi sonuçları veren metaller, sırasıyla altın, gümüş ve bakırdır. Perdahlanan çiniler, madeni parıltılarını yitirmemeleri için, düşük ısılarda fırnlanırlar. Perdah türleri ikiye ayrılır:

A- Minai: ısıya dayanıklı olan renkler sır altında, az dayanıklı olanlarsa sır üstünde kullanılır. Mavi,mor,firuze ve yeşil renkler sır alrında, kiremit kırmızısı, beyaz, kahverengi ve siyah renkler de sır üstüne konularak boyanır ve düşük ısıda fırınlama işlemine sokulur.

B- Sahte Minai: Lacivert sır üstüne renkler işlendikten sonra, düşük ısı altında fırınlama yapılır.

4- Lüster tekniği:Lüster Tekniği: çinide madeni bir pırıltı elde etmek için yaralanılan bir sır üstü uygulamasıdır. Hazır çini plaka genellikle şeffaf olmayan beyaz sırla kaplanıp fırınlandıktan sonra üzeri lüsterle desenlendirilir ve tekrar alçak ısıda fırınlanır.Lüster; gümüş ve bakır oksidin kırmızı veya sarı toprak boyayla birlikte sülfür karışımı ve sirkeyle halledilmesiyle hazırlanır. Fırınlanmadan sonra toprak boya ve maden oksitlerinin çökeleği, çini üzerinde, yeşilimsi sarıdan, kırmızımsı kahverengiye kadar çeşitli tonlarda madeni parıltılı bir desen bırakır. Farklı maden oksit bileşimleri ve lüster tabakasının kalınlığı, değişik renk tonları ve parlaklıklaala çininin yüzeyinde değişik etkiler yaratır. (9-10.yy tekniği Mozopotamya ve Suriyede Abbasi Çinileri)

5- Lacvardina tekniği: Minai tekniğiyle benzerdir ancak tek farkı sadece sır üstü boyama ile desenlendirilir.

Çiniler büyük parçalardan oluşabileceği gibi küçük parçalardan oluşan çini mozaik adını verdiğimiz çiniler , çini levhanın pişirilmeden önce küçük parçalara bölünmesiyle hazırlanır.Selçuklular daha çok mozaik çini yaptılar.Mozaik kaplamalar çok defa geometrik bir süsleme meydana getiriyordu.Bunun en iyi örneklerinde biri Konya Karatay Medresesi ve Alaaddin Camii�dir.

Çinicilikte kullanılan sırrın ana maddesi, kuvars denilen kum, cam, biraz buğday unu ve sudur. Bu maddelerin bir araya getirilip, öğütüldükten sonra eritililerek, içine kurşun katılmasıyla, saydam sır elde edilir; çinko katılmasıyla mat, çeşitli maden oksitlerinin katılmasıyla da renkli sırlar yapılır. Renkli sır tekniğindeki çinilerde, bezemeler, hamur üstüne kazılarak gerçekleştirilir. Hamurun oyulan kesimlerine balmumu ya da bitkisel yağ ile manganez karışımından oluşan bileşim, ayırcı olarak sürülür. Sonra her parça ayrı ayrı, istenilen renkte sırlanarak fırınlanır. Kabartma tekniğiyle hazırlanan çiniler daha çok yazıların yapımında kullanılır. Sır altına kabartma olarak hazırlanan yazı örnekleri (şablon), perdah ya da normal sırla sırlanarak üstü yazılı çini elde edilir.

Mozaik biçimindeki çiniyse, sıraltı tekniğiyle hazırlanır; renkli sıra batırılan parçalar, istenen biçimlerde kesildikten sonra birleştirilerek mozaik desenli çini elde edilir.

Çininin kısa tarihi

Çini ilkin Asya�da yapıldı. Önceleri toprak sırsız ve cilasızdı. içindeki sıvının sızmasını önlemek için ve daha temiz olmasını ağlamak amacıyla cam gibi bir madde ile sıvanması düşünüldü. Bu kaplar maden oksiti ve cam gibi maddelerle sıvanarak pişirilince sırlı kaplar, dayanıklı ve cilalı tuğlalar elde edildi. Tuğlayı dış etkilerden korumak için veya süslemek için ilk olarak Sümerler sırlamışlardır. Sümer ve Asur anıtları cilalı (sırlı) tuğlalalrla kaplıdır. Mısırlılar duvarları,İran�da Dara Sarayı�ndaki duvarlarda bu tuğlalardan kullanılmıştır.Babil Srayalarını süslemede yine bu kalaylı sır tabakası kullanılıyordu. Tuğla da alınan verim sonucunda teknik iyi sonuç verince İran�a sıçradı.