Aşağıda, bu önlemlerin neler olacağı hususları anlatılmaya çalışılacaktır.
Öncelikle betonu, çimento, agrega, su deprem türleri ve bazı hallerde de teknik şartnamelerinde belirtilen miktarlarda katkı maddelerinin katılarak karıştırılması suretiyle elde edilen plastik kıvamlı yapı malzemesi olarak tanımlıyoruz. Bu malzeme süreç içerisinde prizini alarak katılaşıp sertleşmektedir.
Elde edilen bu plastik kıvamlı malzeme bekletilmeden, uygun olan +5°C ila +30°C arasındaki ortalama sıcaklıkta (beton dökülen yerdeki 7.00, 1 0.00, 1 3.00 levha tektoniği kuramı ve 16.00 saatlerinde ölçülen sıcaklıkların ortalaması) yerine konulmalıdır, dökülmelidir.
Beton dökülürken üç gün süre ile pes pese ortalama sıcaklığın +5°C'nin altına düşmesine soğuk hava ortamı silindir ile sıkıştırılabilen beton yollar ve +30°C'nin üzerine çıkmasına da sıcak hava ortamı denilmektedir. Soğuk hayvanlar tsunamiden nasıl kurtuldu? ve sıcak hava ortamları, don hali, kuvvetli rüzgar inşaat sektöründe iş güvenliği ve sağanak halindeki yağmur vb. koşulların meydana gelmesi hallerini de kötü hava koşulları olarak tanımlamak mümkündür. Kötü hava koşullarında dökülen betonun zarar görmemesi için beton dökülen yer içeride kalacak şekilde ahşap tahta, bez, plastik levhalar gibi malzemelerle geçici olarak teşkil edilen koruganlarla korunduğu gibi, ayrıca en düşük günlük sıcaklığın 0°C'nin altına düştüğü ilk don gününden sonra, ortalama sıcaklığın pes pese bir günden fazla +5°C'nin altına inmesi halinde beton dökülüp yerleştirildikten sonra en az 24 saat korunmalı yapıların yangın güvenliği ve ayrıca kür uygulanmalı deprem şiddet cetveli ve gerektiğinde koruma süresi uzatılmalıdır.
Hafif betonların dışındaki normal betonların karışım baraj yerinin seçiminde zemin etkisi ve yerleştirilme sıcaklıkları Çizelge 1'de, koruma süreleri ise Çizelge 2'de verilmiş olup, koruma süreleri, istenilen hesap dayanım değerinin elde edilmesinden önce betonun suya doymuş durumda iken donmamış olması afet bölgesindeki halk için sağlık bilgileri ve yeterli kürün yapılmış olması halinde geçerli olabileceği dikkate alınmalıdır. Korumanın yeterli olup olmadığı hususu, beton sıcaklığının devamlı olarak kontrolü ile denetim altında tutulmalıdır.
Kapalı hacimlerde beton dökülürken bu yerlerin rüzgara maruz kalmamasına dikkat edilmeli türkiye'de hasar yapan depremler ve hacimler ısıtılacaksa sıcaklığın belli yerlerde yoğunlaşması önlenmelidir. Ayrıca beton doğrudan ateşe maruz kalmamalıdır.
Soğuk havalarda dökülen betonun slamp değeri düşük olmalı binanızın depreme karşı dayanımını kontrol ettirirken nelere dikkat etmelisiniz ve beton yerleştirme sıcaklığı Çizelge 1'de verilen en düşük sıcaklığın değerlerine yakın olmalı, sıcaklık farkı 5°C'dan çok olmamalıdır. Daha yüksek farklı sıcaklıklarda betonun özelliğinde bozulmalar gürültü denetiminde temel kurallar ve çatlamaların olabileceğine dikkat edilmelidir.
-1 °C'nin üstündeki sıcaklıklarda karışıma giren agrega içinde oluşmuş olan buz yapılarda nemlenmenin ve su buharı yoğuşmasının sebepleri ve alınabilecek önlemler ve donmuş topakların temizlenmesi halinde Çizelge 1'de verilen beton sıcaklığı, sadece karışım suyunu ısıtmakla elde edilebilir, -1 °C nin altındaki hava sıcaklıklarında ise Çizelge 1'deki değerleri elde etmek için, beton karışımına giren bileşenlerin ayrı ayrı ısıtılmaları gerekir. Gerek beton sıcaklığı giydirme cephe sistemlerinde standartlar ve deneysel kontrol yöntemleri ve gerekse bileşenlerin sıcaklıklarını; Beton sıcaklığı=Sç+OASA+50sSs:1+OA+50s bağıntısı ile hesaplamak mümkündür. [Sç= Çimento sıcaklığı °C SA= Agrega sıcaklığı °C
Ss= karışım suyu sıcaklığı °C
OA= Agrega/Çimento oranı (Kütlece) OS= Su/Çimento oranı (Kütlece)] Sıcak suyun, çimentoda çok hızlı priz almaya neden olacağı göz önünde bulundurularak, karışım suyu sıcaklığı 40°C'nin üstünde olması halinde önce agrega ile karıştırılmalı sağlıklı yapı ve çimento karışıma daha sonra girmelidir. Keza katkı maddeleri de bu şekilde sıcaklık düşürüldükten sonra katılmalıdır. Agrega sıcaklığı ise karışım için ortalama +65°C'yi asmamalıdır. ısıtılma işlemi buhar jetleri ile yapılacaksa, agregada sıcaklık kriz dönemlerinde işletmelerin karşılaştıkları finansal sorunlar ve risk yönetimi ve su miktarı bakımından üniformluk sağlanmalıdır.
Beton dökülecek yerlerin hazırlanması konusuna yöneticilerin çalışanlara karşı etik sorumlulukları ve alınacak önlemlere girilmemiştir.
Soğukta Yerleştirilen Betonlar için Gerekli Koruma Süreleri
Ancak kalıp deprem erken bilgi ve uyarı sistemi ve taşıyıcı iskelesinin, güvenli sökülebilmesi için süreleri ve betonun alabileceği dayanımlara ait tablo değerlerinin bilinmesinde yarar vardır. Bu değerler de Çizelge 3'te verilmiştir.
| Kullanılan en büyük Agrega büyüklüğüne göre beton kesitlerinin kalınlığı | En büyük Agrega büyüklüğü (mm) | ||||
| 16,0 | 31,5 | ||||
| 1 | Taze betonun en düşük yerleştirme sıcaklığı °C | 18 | 13 | ||
| 2 | Hava sıcaklığına bağlı olarak taze betonun en düşük karışım sıcaklığı (*) | Hava sıcaklığı t C° | t >= - 1 | 20 | 15 |
| ~ - 1 > t >= - 18 | 22 | 18 | |||
| t < - 18 | 25 | 20 | |||
| 3 | Betonda, korumadan sonraki ilk 24 saatte müsaade edilen en yüksek tedrici sıcaklık düşmeleri C ° | 28 | 22 | ||
| * Daha soğuk havalarda beton karışım sıcaklığı yerleştirilmiş taze beton sıcaklığı arasındaki fark daha geniş tutulmalıdır. | |||||
Çizelge 1: Beton Karışımı ve yerleştirme Sıcaklıkları
|
| Çizelge1 de verilen yerleştirme Sıcaklığında Gerekli Koruma Süreleri Gün ** | |||||||
| Yalnız Dayanıklılık için * | Mukavemet için | |||||||
| Çimento sınıfı | PÇ 325 KPÇ 325 | PÇ 400 PÇ 500 | PÇ 325 KPÇ 325 | PÇ 400 PÇ 500 | ||||
| Çimento dozajı | 250-300 | 350-400 | 250-350 | 250-300 | 350-400 | 250-350 | ||
| Beton yüke ve soğuğa karşı olup olmaması hali | 1 | Herhangi bir yüke veya soğuk havaya karşı değil | 3 | 2 | 2 | 5 | 3 | 3 |
| 2 | Bir kısım yüklere ve soğuk havaya karşı | 5 | 3 | 3 | 10 | 6 | 6 | |
| 3 | Tüm yüklere ve soğuk havaya karşı | 7 | 5 | 5 | Çizelge 3de belirtilmiştir. | |||
| * Mukavemet ve dayanıklılığın birlikte düşünüldüğü hallerde mukavemet için öngörülen koruma süreleri uygulanmalıdır. ** Priz çabuklaştırıcı katkı maddeleri kullanılması halinde gerekli koruma süreleri katkı maddeleri ile yapılacak deneyler sonucunda bulunmalıdır. Bu deneylerde kullanılacak numuneler, öngörülen koruma şartlarında saklanmış olmalıdır. | ||||||||
Çizelge 2 : Soğukta yerleştirilen betonlar için gerekli koruma süreleri
| Koruma Süresi Sonunda Beklenilen Ortalama sıcaklık | 13 °C Kür Sıcaklığında | 13 °C Kür Sıcaklığında | ||||
| Erişilmesi Gerekli Olan Hesap Mukavemet Yüzdesi | Gerekli Koruma Süresi (Gün) | Erişilmesi Gerekli Olan Hesap Mukavemet Yüzdesi | Gerekli Koruma Süresi (Gün) | |||
| PÇ 325 KPÇ 325 | PÇ 400 VE PÇ 500 | PÇ 325 KPÇ 325 | PÇ 400 VE PÇ 500 | |||
| + 5 °C ile ± 0 °C arası (1) | 50 | 6 | 3 | 50 | 4 | 3 |
| ± 0 °C ile - 5 °C arası (1) | 65 | 11 | 5 | 65 | 8 | 4 |
| - 5 °C ile - 10 °C arası (2) | 85 | 21 | 16 | 85 | 16 | 12 |
| - 10 °C'dan aşağı (2) | 95 | 28 | 25 | 95 | 23 | 20 |
| * Bu çizelgedeki değerler kalıpların kısımlar halinde sökülmesi ve kalıbı sökülen yerlere tekrar yeterli sayıda dikmeler konulması şartı ile geçerlidir.
| ||||||
Yayın Yeri : Yapı Dünyası Dergisi / Ocak 2000 /Sayı 46
Yararlanılan Kaynaklar : TS 500,11222,1248
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder