YANGIN YALITIMI

1.Giriş

Gelişen teknoloji yangın yalıtımı ve sanayileşmenin artması, nüfusun giderek çoğalmasına paralel olarak toplu yerleşim bölgelerin fazlalaşması yangın riskinin ses yalıtımı konusunda bir kaç açıklama ve buna bağlı olarak yangının maddi suyun sebep olduğu korozyonun yapı dayanımı üzerindeki etkisi ve manevi zararlarının artışına neden olmaktadır. Avrupa Birliği ülkelerinde yapılarda korozyon ve diğer gelişmiş ülkelerde meydana gelen yangın sayısı, ülkemizde meydana gelen yangın sayısına oranla fazladır.Örnek olarak İstanbul'da yılda 15.000 civarı yangın meydana gelirken Avrupa'nın önemli şehirlerinde bu sayı 50.000 mertebesindedir. Ancak buna rağmen ortaya çıkan maddi betonarme yapılarda donatıların korozyonu ve su yalıtımı ve manevi zarar ülkemize göre çok azdır. Bunun en önemli sebebi yangını önleyici binalarda pis su tesisatı ve yayılmasını engelleyici tedbirlerin alınmış olması, bireylerin yangın konusunda daha bilinçli olmalarıdır.

2. Ülkemizde kamu hizmetlerinde kalite yönetimi ve Yurtdışındaki Yangın Yönetmelikleri bartın ırmağı yağış havzasındaki havza amenajmanı sorunları ve İlgili Standartlar

Avrupa Birliği içinde yangın konusunda ülkeler arasında farklılıklar söz konusudur. Almanya'da DIN normları, İngiltere'de BSI standartları kullanılmaktadır. Birlik içerisinde ortak standart henüz oluşturulamamıştır.Bu konudaki çalışmalar endüstriyel tesislerde yardımcı servisler otomasyonu ve tartışmalar halen sürmektedir.

Yangın Standardı olarak Türkiye'de TSE son on yılda yangınla ilgili EN standartlarını çevirmeye başlamıştır. Tercümesi yapılan 13000 serisi standartlar yürürlüğe girdikçe kullanılmaya başlanmaktadır. Çıkarılan bu standartlar daha çok testlere dönük standartlardır. Şu anda bu konudaki en güncel çalışma TSE tarafından yürütülen 13501-1 "Yapı Mamulleri proje aplikasyonu ve Yapı elemanları Yangın Sınıflandırması - Bölüm 1 : Alev deneylerinden elde edilen veriler kullanılarak sınıflandırma " standardının mütalaa çalışmalarıdır.

Yönetmelikler açısından olaya bakmak gerekirse, ilk olarak 1992 yılında "İstanbul Belediyesi Yangından Korunma Yönetmeliği" hazırlanmıştır. Bu yönetmeliği esas alarak diğer bazı belediyelerde benzeri çalışmaları yapmışlar ,ancak farklı uygulamalar kabuklar; dayanımı geometrik biçimlerine bağlı olan taşıyıcı sistemler ve belediye sınırları dışında kalan alanların durumu sebebiyle bazı karışıklar çıkmıştır. Fakat bu konudaki ilk basamak olarak değerlendirilmesi gereken bir yönetmelik olması nedeniyle önemli bir aşamadır. Aksaklıların taşıyıcı sistemlerin tasarım felsefesi ve farklılıkları ortadan kaldırmak için uzun taşıyıcı sistem düzenleme esasları ile ilgili kısa bilgiler.. ve özverili çalışmalar sonucunda , Türkiye genelinde geçerli olan, kamu derzler, derzdolgu malzemeleri ve derzlerin uygulanması ve özel kurum zemin sertleştirici uygulama ve kontrol esasları ve kuruluşlar ile gerçek kişilerce kullanılan bina , tesis construction claims checklist ve işletmelerin , tasarımı, yapımı, işletimi, bakımı documenting a construction claim ve kullanımı aşamalarında, herhangi şekilde çıkan yangının can kapalı yüzme havuzlarında klima ve nem alma tesisatları ve mal kaybının en aza indirilerek söndürülmesini sağlayan tedbirler ile organizasyon, eğitim türkiye�de ulaşım sistemleri arasındaki enerji durumu ve denetimi sağlamak amacıyla Sivil Savunma Genel Müdürlüğünün koordinatörlüğünde , çok sayıda sivil toplum örgütünün katkılarıyla Türkiye Yangından Korunma Yönetmeliği hazırlanmıştır. Bu yönetmelik 7126 sayılı Sivil Savunma Kanununun Ek-9'uncu maddesine göre Bakanlar Kurulunun 12.06.2002 tarihli uluslararası kuruluşların �iyi yönetim� konusuna yaklaşımları ve 2002/4390 sayılı kararı uyarınca 26.07.2002 tarih ve 24827 sayılı resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Ülke genelinde yürürlük tarihinden sonra yapılacak yeni yapılar ile kullanım amacı değişen veya ruhsat alma zorunluluğu gerektiren esaslı onarım ve tadilat yapılacak mevcut yapılarda ve bu Yönetmelikte belirtilen diğer yapı,bina,tesis,işletmelerde bu yönetmeliğin uygulanması yasal bir zorunluluktur. Yönetmelik yürürlük tarihinden önce yapımına başlanan ve yapımı devam eden yapılarda bu kapsama dahildir.

3. Türkiye'de üretilen, ithal edilen veya satışı yapılan yangın yalıtımı malzemeleri:

Ülkemizde ağırlıklı olarak Alman DIN normları kullanılmaktadır. Yangın yalıtımıyla ilgili üretilen malzemelerin çoğu DIN 4102 'ye göre beyan edilmektedir. Yerli olarak üretilen mineral yün malzemelerin (cam yünü , taş yünü) , yanı sıra endüstriyel yapılarda kullanılan yangın önleyici ve geciktirici paneller, kablo kanallarında kullanılan yangın önleyici akrilik macunlar, vermikulit esaslı inorganik bağlayıcılı malzemeler,yangın tutucu bantlar, silikon mastikler, alçı ve cam elyafından imal plakalar, taş yünü esaslı paneller yangın yalıtımında kullanılan elemanlardır.

YAPI MALZEMELERİNİN YANICILIK SINIFLARI

	1	2	3	4
	Yanıcılık Sınıfı	Yapı Malzemelerinin Tanımı	Yangında Gözlenen Davranış	Söz konusu sınıfta belirlenmiş yapı malzemeleri
1	A	Yanmaz
2	A1	Hiç yanmaz	Alev almaz, yanmaz, kömürleşmez (Elektrikli tüp fırın deneyi uygulanır)	a) Kum, çakıl, mil, kil ve doğada bulunan yapı tekniğinde kullanılabilen diğer tüm taşlar, b) Mineraller, toprak, volkanik cüruflar ve doğal bims. c) Çimento, kireç, alçı, anhidrit, yüksek fırın cürufu, genleştirilmiş kil, genleştirilmiş şist, genleştirilmiş perlit ve vermükulit ile köpüklü cam gibi yakma ve/veya genleştirme prosesiyle taş ve minerallerden elde edilen yapı malzemeleri, d) Harç, beton, betonarme, ön gerilmeli beton, gaz beton veya gözenekli beton, hafif beton, mineralli maddelerden üretilmiş yapı taşları ve yapı plakları, mutad harç veya beton katkılı malzemeler, e) Organik katkı maddesi içermeyen mineral lifli malzemeler, f) Tuğla, kiremit, seramikler, g) Camlar, h) Alkali ve toprak alkali metaller ve alaşımları dışında, ince toz halinde öğütülmemiş metal ve alaşımlar.
3	A2	Zor yanıcı	Yanıcı kısımlar içerir, ancak kendileri yanmaz, ateşi iletmez, yangın yüküne katkısı olmaz.	Her durumda özel tahkiki gereken malzemelerdir. Örneğin alçı karton plakları gibi yanmaz dolgu maddeli kompozitler gibi.
4	B	Yanıcı yapı malzemeleri
5	B1	Zor alevlenici	Alev kaynağı kalktıktan sonra da yanmayı sürdürür.	a) Odun yünü veya talaşı hafif yapı levhaları, b) Çok katmanlı mineral elyaflı hafif yapı plakları (tek ve/veya iki yüzeyi mineral elyaf ile kaplı odun yününden yapılmış hafif yapı plağı) c) Yüzeyi delikli veya deliksiz alçı karton levhalar d) Masif mineral zemin üzerine mineral katkılı yapay reçineli sıvılar, e) Isı harçlar, f) Yumuşatıcı içermeyen d ≥ 3,2 mm sert polivinilklorid (PVC), klorlu polivinilklorid (PVCC) ve polipropilen (PP)'den üretilmiş boru ve ek parçalar g) Ahşap parke, PVC, vinilasbest zemin kaplamalar h) Asbestli mukavva ve kağıtlar.
6	B2	Normal alevlenici	Yanıcı duman ve zehirli gaz oluştururlar. (B1 ve B2 sınıflarına girenlerin gerçeklenmesinde bacalı fırın deneyleri uygulanır.)	a) δ ≥ 400 kg/m³ ve kalınlığı d > 2 mm veya δ ≥ 230 kg/m³ ve kalınlığı d > 5 mm olan ahşap malzemeler, b) Kalınlığı d > 2 mm olan ahşap kontraplak veya dekoratif prese edilmiş malzeme tabakalarından oluşan plakalarla, termoplastik olmayan bir şekilde tüm yüzeyince ahşap kaplanmış veya yüzeyi preslenmiş malzemeler, c) d ≥ 3 mm olan plastik kaplı odun lifi plaklar, d) Alçı karton bağlantı plakları. e) Çok katmanlı sert köpük hafif yapı plakları. f) Sert PVC levha g) Kalınlığı > 3 mm sert PVC, polipropilen, yüksek dansite polietilen, kopolimer, stroil (ABS/ASA/PVC), akrilonifril-bu faiden stirol'den üretilmiş boru ve bağlantıları. h) Kalınlığı ≥2 mm palimetakrilat dökme levhalar, i) Kalınlığı ≥ 1,6 mm polistard plakalar, j) Ã = 940 kg/m³ ve kalınlığı ≥ 1.4 mm d ≥ 1.0 mm köpüklendirilmemiş polietilenler. k) Kalınlığı ≥ 1.0 mm poliamid, l) PVC, kauçuk, sentetik kauçuk gibi esnek kaplamalar gibi zemin kaplama malzemeleri, m) Köpüklendirilmemiş, katran veya bitüm katkılı poliüretan veya polisulfid, silikon ve akrilat esaslı, her defasında en az B2 sınıfı iki yapı malzemesi arasına yerleştirilmiş, n) Asfalt o) Elektrik kabloları.
7	B3	Kolay alevlenici	Yukarıdaki sınıflara girmeyen malzemeler, yapılarda hiçbir şekilde kullanılamaz.	Ahşap <>

YAPI MALZEMELERİNİN YANMA DAYANIMI SINIFLARI
F30	30 Dakika yangın dayanımı
F60	60 Dakika yangın dayanımı
F90	90 Dakika yangın dayanımı
F120	120 Dakika yangın dayanımı
F180	180 Dakika yangın dayanımı

4.Sonuç:

Binanın yanıcılığının yapıda kullanılan malzemelerin niteliğiyle ilgili olduğunu düşünürsek, yangın çıkış olasılıklarının azaltılması ve çıkan yangının en az zararla atlatılması için binada kullanılacak yapı malzemesinin seçiminde tasarımcıya çok önemli görevler düşmektedir. Yangın denince akla sadece itfaiye ve söndürme gelmemeli, gerekli yangın güvenlik önlemleri alınarak yangını önleme yoluna gidilmelidir. Tüm bunların başarıyla gerçekleşmesi için öncelikli olarak yasal yaptırımların uygulanması ve sonrasında eğitim faaliyetlerinin her yaş grubuna ve eğitim seviyesine göre düzenlenerek gerçekleştirilmesi gerekmektedir.